نسخ خطی کتابخانۀ ملی حکیم ابوالقاسم فردوسی تاجیکستان

نسخه‌های قدیمی جزئی از آثار و هویت ملی هر قوم و ملت به‌شمار می‌رود. خوشبختانه برخی از این آثار در جمهوری تاجیکستان تا امروز محفوظ مانده‌اند. یکی از مهم‌ترین مراکز نسخ خطی تاجیکستان شعبۀ دست‌خط‌های شرق کتابخانۀ ملی «ابوالقاسم فردوسی جمهوری تاجیکستان» است که به‌مدد گروهی از دانشمندان معتبر ازجمله استاد صدرالدین عینی، باباجان غفوراف، عبدالغنی میرزایف و... تأسیس شده است. شایان ذکر است که در سال ۱۹۵۳م حدود ۴۰۰۰ نسخۀ نادر از کتابخانۀ ملی فردوسی به آکادمی علوم تاجیکستان انتقال داده شد که این عمل سهو باعث خالی شدن این کتابخانه از گنجینۀ گرانبهایی شد. رهبران وزارت فرهنگ درپی این اقدام درصدد جبران آن شدند و بدین ترتیب گروهی مأمور جمع‌آوری نسخه‌های خطی از شهرها و ناحیه‌های جمهوری شدند. طی حدود هفتاد سال برای بار دوم در این شعبه بیش از ۲۲۰۰ نسخۀ گرانبها فراهم شد که متعلق به سده‌های ۱۳-۱۹م هستند. اما متأسفانه از سال‌های دهۀ نود به این سو این کار به شیوۀ قبل ادامه نمی‌یابد. بیش از ۸۰-۸۵ درصد ذخیرۀ دست‌نویس‌های این شعبه به خط و زبان فارسی است. ازجملۀ این نسخ می‌توان به تاریخ طبری، تاریخ فیروزشاهی، دیوان جامی، شاهنامۀ فردوسی و... اشاره کرد.